Kirpik Bozuklukları

Normalde göz kapaklarının ön lamelinde yerleşik ve göz küresinden dışa doğru parabol şeklinde uzanan alt kapakta 2-3 sıra halinde 70-75 adet, üst kapakta 4-5 sıra halinde 100-150 adet kirpik vardır. Kirpikler günlük 0.12 mm kadar büyüme gösterir. 

Kirpik bozuklukları batma, ağrı, kızarıklık, ötelenmiş olgularda keratit ya da korneal ülsere neden olabilir. Kirpik bozuklukları, kirpiklerin yapısı, sayısı, yönü veya büyüme şekli ile ilgili sorunları kapsar.

KİRPİK PTOZİSİ

Kirpik ptozisi üst göz kapağında kirpiklerin yukarı doğru olan pozisyonunu kaybederek aşağı doğru bükülmesidir. Normal bir kirpik eğrisi, kıvrımı ve konumu, orbicularis oculi kasının, göz kapağı kenarındaki orbicularis oculi kasının bir parçası olan Riolan kasının, tarsal plakanın ve elastinin bütünlüğü tarafından belirlenir. Bu yapılardan herhangi birinin travma ya da hastalık nedeniyle etkilenmesi durumunda kirpik ptozisi meydana gelebilir.

Kirpik ptozisi ile ilişkili en yaygın tıbbi durum, tarsal plakanın, orbikularis kasının ve göz kapağı elastininin etkilendiği floppy eye lid ya da gevşek kapak sendromu'dur. Bu sendromda hem göz kapağı düşüklüğü ve hem de kirpik ptozisi vardır ve genellikle kısa boyunlu, kilolu ve uyku apnesi olan hastalardır. Hastaların gevşek kapakları uyudukları sırada dönerek yastıklarına sürtünür ve oküler yüzey, kapak iç kısmında tahriş oluşur. Hastalarda sabahları daha kötü olan gözlerde kızarıklık, ağrı, mukoid akıntı ve papiller konjonktival inflamasyon vardır.

Glokom hastalarında kullanılan prostaglandin analoglarının yan etkisi olarak kirpiklerde uzama ve kirpik ptozisi gelişebilir.

Kapak ptozisi, yüz felci, lepra, dermatoşalaziste de kirpik ptozisi olabilir. Yaşlanma ile birlikte kirpik kökleri ve çevresindeki kaslar zayıflayabilir.

TRİKİYAZİS

Normalde dışa dönük olması gereken kirpiklerin globu tehdit edecek şekilde içe doğru dönmesidir. Bir ya da birden fazla kirpik olabilir. Kornea ve konjonktivaya sürtünerek irritasyona neden olabilir. Kapak kenarını etkileyen Steven Johnson sendromu, Rozacea, blefarit, meibomian gland disfonksiyonu, atopik keratokonjonktivit gibi inflamatuar hastalıklar, trahom gibi enfeksiyonlar, travmalar neticesinde gelişebilir.

Kirpikler az sayıda ise epilasyon yapılır. Tekrar aynı şekilde çıkıyorsa lazer, elektroliz ya da geniş bir alanda ise cerrahi uygulanır.

DİSTİKİYAZİS

Kirpiklerin normalde çıkması gereken yerin daha posteriorundan meibomian gland orifislerinden hatta konjonktivadan çıkmasıdır. Konjenital ya da sonradan kazanılmış olarak gelişebilir. Kimyasal yanık, Steven Johson sendromu, oculer skatrisyel pemfigoid, meibomian gland disfonksiyonu gibi durumlarda gelişebilir. Hastalarda kirpiğin oküler yüzeye sürtünmesine bağlı kızarıklık, ağrı, sulanma olur. Tedavide az sayıda kirpik varsa elektrokoterizasyon yapılr. Çok sayıda ise cerrahi tedavi yapılmalıdır.

EPİBLEFARON

Bebeklerde izlenen, doğumsal olan bu durum genellikle iki taraflıdır. Kirpik hattının gerisinde varolan yatay bir deri kıvrımı ve hipertrofik orbicularis kası nedeniyle kirpikler oküler yüzeye doğru itilir. Bebekte kirpiklerin göze dokunduğu alanda kızarıklık, sulanma olur. Alt kapakta kirpiklerin globa doğru olduğu görülür, aşağı bakışta kirpikler göz küresine daha da yakın olur. 

Resim: Epiblefaron nedeniyle oluşan kirpiklerde pozisyon bozukluğu.

Epiblefaron, göz kapakları ve yüz kemiklerindeki büyüme neticesinde  yaşamın ilk birkaç yılında kendiliğinden düzelebilir. Oküler yüzeyde irritasyon ülserasyon boyutunda ise bu durumda cerrahi tedavi uygulanır.